Geleneksel Çin Tıbbına Göre Sonbaharda Beslenme
Yediklerimiz, bedenen ve hatta ruhen kendimizi nasıl hissettiğimizi doğrudan etkiler. Yaz mevsimi boyunca çiğ ve/veya soğuk olarak tükettiğimiz gıdaların yerine sonbaharda pişmiş ve sıcak gıdaları tercih etmek, beslenme düzenimizde uygulayabileceğimiz basit ama önemli bir değişikliktir. Bu mevsimde yüksek oranda soğuk ve/veya çiğ gıda tüketmek, vücudumuzdaki mukus üretimini artırır.
Mukus, içeriğinde antiseptik enzimler ve antikor bulunan ve vücuttaki zarları saran yapışkan bir salgıdır. Solunum sisteminde bulunan mukus, bakteri ve toz gibi partiküllerin burun yoluyla vücuda girişinin engellenmesinden sorumludur. Ancak bazı yiyecekler gereğinden fazla mukus oluşumuna neden olabilir. Yüksek miktardaki mukus, akciğerleri enfeksiyonlardan korumaya çalıştığı durumlarda ise birikerek, kendimizi güçsüz ve hasta hissetmemize neden olabilir. Tedavi edilmediği takdirde ise burun, göğüs, kulak ve boğaz gibi vücudun diğer bölgelerine yayılabilir.
Fazla mukus üretiminin önüne geçmenin en etkili yöntemlerinden biri, doğru beslenmektir. Peki, mukus üretimini en çok hangi gıdalar artırır?
Süt Ürünleri: Süt, yoğurt, peynir, tereyağı, sütten yapılan dondurmalar, krema, konsantre süt, vs.
Hayvansal Ürünler: Kırmızı et ve yumurta
Buğday
Tüm işlenmiş/paketli gıdalar
Bu mevsimde sindirim ve bağışıklık sistemlerini desteklemek ve mukus üretimini normal seviyelerde tutmak için yapabileceğimiz iki önemli şey vardır:
Pişirme sürelerini artırmak ve uzun süre pişen yemekleri tercih etmek (çorbalar, güveçler, vs).
Doyurucu ve mevsimsel gıdaları tercih etmek. Bu gıdalardan bazıları: Sarımsak, tatlı patates, zencefil, soğan, kabak, armut, ceviz, karabiber, turp, Brüksel lahanası, karnabahar, pirinç, acı kırmızı biber, tarçın, pırasa, badem, brokoli, zeytin, turşu, hardal, sirke ve mor eriktir.
Beslenme konusundaki önerilerimizi tamamlamadan önce, bu önerilerle uyumlu ve oldukça lezzetli bir tarif paylaşalım istedik.
Değerli bir antioksidan olan pırasa, içerdiği K vitamini sayesinde kemik sağlığını korumada yardımcı, kolesterolü düşürücü, damar sertliğini engelleyici ve kan dolaşımını düzenleyici; yüksek lif oranı sayesinde sindirim sistemini destekleyici ve idrar söktürücü; zengin demir içeriği sayesinde anemi gibi rahatsızlıklarda yardımcı ve saç dökülmesini engelleyici; solunum sistemini destekleyici; soğuk algınlığı, öksürük, grip ve nezle gibi rahatsızlıkları önleyici özelliklere sahiptir.
Paylaştığımız tarif, geleneksel olarak zeytinyağlı tüketilen pırasayı, sonbahar beslenme önerilerine uygun bir şekilde, sıcak tüketmek isteyenler için iyi bir alternatif sunuyor. Deneyecek olanlara şimdiden afiyet olsun!
PIRASA ÇORBASI
Malzemeler
2-3 sap pırasa
2 havuç
1 çay parmağından 2 parmak az pirinç
1.5 yemek kaşığı domates salçası
Yarım çay bardağı zeytinyağı
Tuz, karabiber, pul biber
7 su bardağı sıcak su
Tarif
Havuç ve pırasayı yıkadıktan sonra ince ince doğra.
Derin bir tencereye zeytinyağını ekle ve ısıt.
Havuçları ekle ve 1 dakika kadar pişirdikten sonra domates salçasını kat.
Bu şekilde 1 dakika daha pişir ve pırasaları da tencereye ekle.
1 dakika da böyle pişirip, sıcak suyu ekle.
Çorba kaynadıktan sonra pirinci, damak zevkine göre de tuz, karabiber ve pul biberi ekle. Ocağın altını biraz kıs ve karıştır.
Pirinçler pişinceye kadar (fazla lapa olmamasına dikkat et) bekle.
Ocağın altını kapat, sıcakken servis et.
Kaynakça
Elson M. Haas, Staying Healthy With The Seasons. 1981.
https://www.yinovacenter.com/blog/autumn-and-the-art-of-letting-go/
https://www.chinesemedicineliving.com/nutrition/seasons/fall/
https://www.treeofqi.com/2017/09/autumn-season-and-tcm/
https://fiveelementhealing.net/autumn-the-season-of-harvest-the-element-of-metal/