Kış Mevsimine Uygun Beslenme
Fotoğraf: Cottonbro
Geleneksel Çin Tıbbı’na göre her mevsimle ilintili bir element ve her elementle ilintili (yin ve yang olmak üzere) iki organ vardır. Kış mevsiminin elementi su; ilgili organlar ise böbrekler ve mesanedir. Fizyolojik anlamda, her iki organ da vücudun sıvı düzenlemesinde önemli rol oynar. Çin Tıbbı’na göre ise böbreklerimiz hayat enerjimizi depolar ve zorlukların üstesinden gelebilmek için ihtiyacımız olan iradeyi bulmamıza ve kuvvetlendirmemize yardımcı olur.
Akupunktur sisteminde böbrek meridyeni, ayak tabanından başlayarak, bacağın içinden yukarı doğru kalçaya, alt karın bölgesine ve göğsün ortasına uzanır. Böbrek ile ilgili olası bir sorunun da kendisini, bu kanal üzerinde bel ağrısı, diz sorunları, sıkça idrara çıkmak ve menstrüel problemler olarak belli ettiğine inanılmaktadır.
Mesane meridyeni ise vücuttaki en uzun meridyendir: Gözlerden başlayarak, kafanın tepesinden boyuna doğru, omuriliğinin her iki yanından dizlerin arkasına, bileklere ve küçük ayak parmağının dışına kadar uzanır. Bu organ sistemindeki dengesizlikler ise kendilerini sırt ve baş ağrıları, baş dönmesi, görme bozuklukları olarak gösterebilir. Duygusal (ve daha sembolik) boyutta ise kin, kıskançlık, sıkı sıkıya bağlanma ve korku olarak belli edebildiği düşünülmektedir.
Kış mevsiminde dinlenmek, yavaşlamak, rahatlatıcı egzersizler ve aktivitelere vakit ayırmanın yanı sıra, vücudumuzdaki su elementinin ve dolayısıyla böbrek-mesane ile ilintili sistemlerin dengesini sağlamak için, beslenmemize dikkat etmek de oldukça önemlidir.
Kış boyunca tüketimini arttırmamız önerilen, faydalı gıdalar, bu mevsimde doğal olarak yetişen gıdalardır— balkabağı, patates, kök sebzeler, lahana, mantar, vs gibi. Vücudumuzun, kışın sıcak ve ısıtıcı gıdalara ihtiyacı olduğundan, bol sebzeli bir çorba (hayvansal ürün tüketenler, kemik suyu da kullanmayı düşünebilirler) ideal bir öğün olabilir. Böbreklere iyi geldiği bilinen gıdalar arasında siyah fasulye ve barbunya (böbrek şeklinde olduklarına dikkatini çekeriz!), ceviz, kestane, koyu yeşillikler, siyah susam ve kemik suyu ile kuzu eti yer almaktadır.
Bu dönemde hazırlanan yemeklerin uzun süre pişirilmesi (çorba, türlü ve güveçler gibi), bedenimizin uzun süre sıcak kalmasına yardımcı olacaktır. Ayrıca, kefir, turşu ve ev yapımı yoğurt gibi fermente olmuş besinleri tüketmek de kış mevsiminde sindirim sistemini destekleyecektir. Yemeklere zencefil, karanfil, tarçın, kırmızı ve karabiber gibi baharatlar katmak ise hem bağışıklık sistemini güçlendirecek, hem sindirimi hızlandıracak, hem de vücudun dolaşım ve eliminasyon sistemlerini destekleyecektir.
Bu bölümü bitirmeden önce, bu önerilerin çoğunu bir araya getiren bir tarif paylaşıyoruz. Şimdiden afiyet olsun!
Malzemeler
Kuru soğan (1-2)
2 diş sarmısak
Rendelenmiş taze zencefil (2-3 cm kalınlığında)
Karnabahar (1 orta boy)
Bezelye veya nohut
Taze kişniş (bir tutam)
Muskat, yenibahar, tuz, karabiber
Krema (1 paket — veganlar hindistan cevizi sütü tercih edebilirler)
Toz köri, toz zerdeçal
Tarif
Soğan, sarmısak ve zencefili 2 kaşık zeytinyağında kavur.
Bezelye/nohutu ekle, biraz yumuşayıncaya kadar pişir.
Karnabaharları küçük ağaçlara ayır ve tencereye ekle.
Tuz, karabiber, muskat ve yenibahar ekle.
Yarım su bardağı su ekle, tencerenin kapağını kapat ve karnabahar yumuşamaya başlayıncaya kadar pişir.
Kremayı, bolca köri ve 1 çay kaşığı zerdeçalı ekle. Karıştır.
Ocağın altını kıs, tencerenin kapağını tekrar kapat ve karnabaharın kıtırlığı gidene kadar pişirmeye devam et.
Ocaktan aldıktan sonra ince ince doğranmış taze kişnişi de tencereye ekle ve karıştır.
Kaynakça
Elson M. Haas, Staying Healthy With The Seasons. 1981.
https://fiveelementhealing.net/winter-the-season-of-water-element/