Vitaminler 101
Vitamin Nedir?
Latince’deki “vita” (yaşam,hayat) kelimesinden gelen, yediğimiz besinlerde de bulunabilen ve vücudumuz için faydalı olan organik bileşenlere vitamin denir.
Kaç Tane Vitamin Vardır?
Başlıca 13 tane vitamin vardır. Bu vitaminler; A, C, D, E, K ve B, B1 (Tiamin), B2 (Riboflavin), B3 (Niasin), B5 (Pantotenik Asit), B6 (Pridoksin), B7 (Biyotin), B9 (Folik Asit) ve B12 (Kobalamin)’dir.
Vitaminler ve İşlevleri
A Vitamini: Gözler, cilt-kemik sağlığı ve dişler için çok faydalı olan A vitamini; havuç, tam yağlı süt, ıspanak, tereyağı, yumurta sarısı ve balkabağının içinde bulunur.
D Vitamini: Kemik sağlığı için çok önemli olan D vitamini; eksik olduğunda çocuklarda raşitizm ismi verilen hastalığa yol açabilir. Balıklar, süt ve süt ürünleri D vitamini açısından zengin besinlerdir.
C Vitamini: Vücutta yeteri kadar bulunmadığında “skorbüt” adı verilen diş hastalığına da sebebiyet verebilen C vitamini; bağışıklık sistemini güçlendirme, yaraların daha hızlı iyileşmesini sağlama gibi birçok önemli işleve sahiptir. Turuncu meyveler, kavun, çilek ve lahana ailesindeki tüm sebzeler, C vitamini alabileceğimiz besinlerdendir.
K Vitamini: Vücutta, pıhtılaşma konusunda aktif rol oynayan K vitamini; kemik ve kalp-damar sağlığı açısından önemlidir. Buna ek olarak hafızayı güçlendirdiği de bilinir. Ispanak, kara lahana ve marul, K vitamini açısından zengindir.
E Vitamini: Antioksidan etkisine sahip olan E vitamini; birçok hastalığın önlenmesine, hücrelerin yenilenerek daha uzun süre yaşamasına yardımcı olur. Buğday, arı sütü, marul, yulaf ve ıspanak gibi besinlerde bulunur.
B1 (Tiamin): Sinir sistemine de yardımcı olan B1 vitamini; hücrelerin ihtiyacı olan enerjiyi ortaya çıkarma konusunda önemli rol oynar. Kuruyemiş, tahıl ve baklagillerde bulunur.
B2 (Riboflavin): Vücuda alınan; protein, yağ ve karbonhidratların yakımında görev alan B2 vitamini, gerekli enerjinin üretilmesine de katkı sağlar. Badem, ıspanak, kırmızı et gibi birçok farklı besinde B2 vitamini vardır.
B3 (Niasin): B3 vitamini; hormon ve enzimlerin sağlıklı şekilde çalışması, sindirim ve sinir sistemi düzeninin sorunsuz devam etmesi gibi birçok önemli görevi vardır. Muz, mantar, beyaz/kırmızı et ve yumurta, B3 vitamini içerir.
B5 (Pantotenik Asit): Eksikliği yorgunluk, uykusuzluk, sinirlilik ve mide bulantısı gibi sorunlara yol açabilen B5 vitamini; dana ve tavuk eti, avokado, mantar ve yumurtada bulunur.
B6 (Pridoksin): Protein özüştürümünün temel vitamini olan B6; kırmızı kan hücrelerinin de oluşumunu destekler. Et, balık, tahıl ve sebzeler, içeriklerinde B6 vitaminini barındırırlar.
B7 (Biyotin): Biyotin olarak da bildiğimiz B7 vitamini; vücuttaki yağ ve glikoz sentezi için kilit bir roldedir. Vücutta eksik olması halinde; saç dökülmesi, cilt ve tırnak donukluğu gibi durumlara sebebiyet verebilir. Karnabahar, ciğer ve böbrek, kuruyemiş gibi besinler biyotin içerir.
B9 (Folik Asit/ Folat): Besinlerin içerisinde doğal halinde bulunduğunda folat; daha sonra eklendiğinde ise folik asit adını alan B9 vitamini; sağlıklı bir hamilelik süreci geçirmek ve DNA ile RNA yapılarının metabolik süreçleri açısından önemlidir. Portakal, tavuk eti ve özellikle yeşil yapraklı bitkiler, B9 açısından zengindir.
B12 (Kobalamin): Kırmızı kan hücresi oluşumu ve beyin fonksiyonları açısından yararlı olan B12, sinir sistemi için de oldukça önemlidir. Et, balık, yumurta, süt ve süt ürünleri gibi hayvansal besinlerde bulunur.
Kaynakça
https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/vitaminler
https://www.drozdogan.com/k-vitamini-nedir-hangi-gidalarda-bulunur-eksikligi-ve-gunluk-tuketimi/
http://bilheal.bilkent.edu.tr/aykonu/AY2002/April2002/vitaturk.htm
https://www.healthline.com/nutrition/micronutrients#benefits
https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/listing_of_vitamins
https://www.medicana.com.tr/saglik-rehberi-detay/12514/b-vitamini