Sirkadiyen Ritim

Genel Sağlık
Written By BEIJE Brand
Fotoğraf: Daniel Dorsa

Fotoğraf: Daniel Dorsa

 

Genel Bakış

Dünya, kendi etrafında bir tam tur dönüşünü 24 saatte tamamlar ve bu sayede günler oluşur. 

Bu 24 saatlik döngüyü takip eden fiziksel, davranışsal ve zihinsel değişimlere; “sirkadiyen ritim” ismi verilir. Sirkadiyen, anlam olarak; Latincedeki “circa diem” yani “bir günün çevresinde,” “bir gün etrafında” kelimesinden gelir. 

Nedir?

Biyolojik ritmin çeşitlerinden biri olarak tanımlanan sirkadiyen ritim; hayvanlar, bitkiler ve mikroplar gibi canlıların, ışığa ve karanlığa karşı verdikleri tepkilerin değişimini ifade eder. 

Sirkadiyen ritmin düzenlenmesine yardımcı olan ana merkez; hipotalamus bölgesindeki suprakiyazmatik nükleustur. 

Sirkadiyen ritimlerin düzenlenmesini ise biyolojik saatler yapar. 

Biyolojik Saatler 

Biyolojik saatler; sirkadiyen ritmi düzenlemenin yanında, organizmaların doğal zamanlama mekanizması olarak da bilinir. Sanılanın aksine, bu iki kavram birbiriyle aynı değildir. Sirkadiyen ritimler biyolojik saatleri etkileyebilir ama aynı anlama gelmezler.

Sirkadiyen Ritmin Görevleri Nelerdir?

Sirkadiyen ritim; 

  • Kan basıncı, 

  • Vücut ısısı, 

  • Büyüme hormonları,

  • Melatonin seviyesi, 

  • Yeme düzeni,

  • Sindirim sistemi

gibi konuların düzenlenmesinde önemli rol oynar. 

Sirkadiyen Ritmin Genel Sağlık Üzerindeki Etkisi

Uyku Düzeni:

Uyku ve uyanıklık; en temel sirkadiyen ritim döngülerinden biridir. Gün ışığına maruz kaldığımızda uyanıp, gece olduğunda uyumamız bununla bağlantılıdır. Sirkadiyen ritmin ana merkezi olan suprakiyazmatik nükleus, uyku düzeninde aktif rol oynayan melatonin hormonunun salgılanmasına yardımcı olur. 

Zihinsel Sağlık:

Düzensiz sirkadiyen ritmin; zihinsel sağlığa olumsuz yönde etki edebileceğine dair bulgular vardır. Sirkadiyen ritmin düzensiz olması, kişide anksiyete, bipolar bozukluk ve depresyona sebebiyet verebilir.

Beslenme:

Jetlag ve ağır çalışma saatleri, kişilerin sirkadiyen ritimlerini direkt olarak etkileyebilen faktörlerdendir. Uyku düzeninin bozulmasıyla düzen/rutin dışına çıkan beslenme şekilleri; metabolizma hızının değişmesine, kilo artışına ve bu durumların beraberinde getirebileceği daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Daha Kaliteli Bir Uyku İçin Öneriler

Uyku öncesi rutininde yapabileceğin ufak değişimler, daha kaliteli ve sağlıklı bir döngü oluşturmana yardımcı olabilir.

  • Kafein, alkol ve tütün tüketimini azaltmak,

  • Uykudan hemen önce ağır yemekler yememek,

  • Bilgisayar, telefon ve televizyonun yaydığı mavi ışıklardan yatmadan önce uzak durmak,

  • Çok sıcak ya da çok soğuk olmayan bir uyku ortamı yaratmak.

 
 
 
BEIJE Brand
Previous

Mutluluk Veren Besinler
Next

Sezgisel Beslenme