Antidepresanlar ve Menstrüasyon
Fotoğraf: Lucie Marsmann
Stresin, hayatımızın neredeyse kaçınılmaz bir parçası haline geldiği günümüzde, negatif düşünceler ve duygular da kaçınılmaz olabiliyor. Bu durumun bir sonucu olarak ortaya çıkabilen depresyonun tedavisinde ise antidepresanların kullanımı giderek yaygınlaşıyor. Peki, antidepresanların menstrüel döngü üzerindeki etkilerini hiç düşündün mü?
Antidepresan Nedir?
Depresyon, uyku bozukluğu, takıntı hastalığı, panik bozukluk, sosyal fobi ve uyku sorunları gibi psikiyatrik hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlara denir. Antidepresanlar, beyindeki nörotransmitter adı verilen serotonin, noradrenalin gibi kimyasal maddelerin etkisini artırır. Bu durumun ruhsal durumu iyileştirici etkisi vardır.
Antidepresanlar Menstrüasyonu Etkiler Mi?
Çoğu kişi menstrüel döngünün doğal bir etkisi olarak, özellikle regl öncesinde, asabiyet, kaygı, yorgunluk, uyku bozukluğu ve acıya karşı hassasiyet deneyimleyebilir. Bu durumun sebebi, menstrüasyondan önce progesteron hormonu miktarındaki şiddetli düşüştür. Progesteron hormonunun azalmasıyla birlikte, vücutta önemli bir sakinleştirici ve yatıştırıcı steroid olarak görev alan metabolit allporegnanolone da olduka düşer.
Bir çeşit antidepresan türü olan Serotonin Geri Alınım Inhibitörleri (SSRI) arasında yer alan Fluoksetin, vücuttaki allporegnanolone miktarı düşüşünü yavaşlatır. PMS döneminde iki gün gibi kısa bir sürede bile kendini belli edebilir. Bu nedenle, allporegnanolone steroidini kontrol eden enzimin keşfi ile PMS dönemi için özel ilaçların geliştirilebileceği umuluyor.
Kadınlık hormonu olarak tanımlanan östrojen, mutluluk hormonu olarak bilinen serotonin salınımını artırır. Menstrüel döngü nedeniyle regl öncesinde iyice azalan östrojen seviyesi, depresyon belirtilerinin gözlemlenmesinde rol oynayabilir.
Depresyon tedavisinde kullanılan antidepresanlar, menstrüel döngüyü etkileyebilir. Araştırmalar, antidepresan kullanan bazı kişilerin regl ağrılarının, yoğun kanamalarının veya düzensiz regl dönemlerinin olabileceğini göstermektedir. Düzensiz regl dönemleri, ilaç tedavisine başlandıktan sonraki üç ay içerisinde gözlemlenebilir. Düzensizlik, bu durum sonrasında da devam ederse, doktora başvurmakta fayda vardır.
Antidepresanlar, reglin sonlanması anlamına gelen amenoreye de sebep olabilmektedir. Bazı Serotonin Geri Alınım İnhibitörleri, prolaktin hormonunun yüksek oranda salgılanmasına sebep olabilir. Prolaktin, beyindeki üreme hormonu kontrolünden sorumlu nöronların işleyişinde etkili olduğu için; yüksek orandaki prolaktin hormonu, yumurtlamanın durmasına sebep olarak menstrüasyonu engelleyebilir.