Öz Şefkat
GENEL BAKIŞ
Çevremizdeki insanlar zor dönemlerden geçerken, onlara nasıl yaklaşıyoruz? Cevap, çoğumuz için aynı: Şefkat ve empatiyle.
Peki benzer dönemlerden geçen sen olduğunda, kendine nasıl davranıyorsun?
Eğer bu soruya cevabın; “Çevremdeki insanlara yaklaştığım şefkat ve empatiyle” değilse, tanışman gereken yeni bir kavram olabilir: Öz şefkat.
Öz Şefkat Nedir?
Öz şefkat en basit tanımıyla; başkalarına gösterdiğimiz merhamet ve şefkati kendimize de gösterebilme becerisidir. Özünde merhamet ve şefkat hislerini barındıran öz şefkat; sevdiğimiz bir kişiye yaklaşma şeklimizi kendi benliğimize de uygulayabilmemizi amaçlar.
Öz Şefkat Ne Değildir?
Öz şefkat;
Kendini her durumda haklı çıkarmak,
Kendine küçümser bir bakış açısıyla “acımak”,
Başkalarının ne hissettiğini düşünmeden yaşamak,
Narsisizm,
Zayıflık
değildir.
Öz Şefkatin Bileşenleri Nelerdir?
Öz İyilik ve Öz Yargı
Öz iyilik ve öz yargı, kişinin kendisini sürekli eleştirme ve yargılama çabasını “düzeltmeyi” hedefler. Bireyin, çevresindeki sevdiği insanlara vermediği / vermek istemediği kadar sert eleştirileri kendine verebilmesini ve kendini sürekli acımasız bir şekilde yargılamasının kısa ve uzun vadede verebileceği zararlardan bahseder. Kendimize sürekli eleştiriler vermek ve yargılamak yerine daha empatik ve nezaketle yaklaşmamız gerektiğini anlatır.
Ortak İnsanlık ve İzolasyon
Ortak insanlık ve izolasyon kavramları, olumsuz bir şey yaşadığımızda kendimize sürekli; “Bu neden benim başıma geldi?” gibi sorular sormamızla ilgilidir. Bu soru, yetersizlik hissini kamçılarken, kendimizi daha yalnız hissetmemize de neden olabilir. Oysa “herkesin başına gelebilirdi, her insan bunu yaşayabilirdi” yaklaşımı, kendimizi daha iyi hissetmemizi ve diğer insanlarla ortak duygular ve tecrübeleri paylaştığımızı hatırlamamıza yardımcı olur.
“Farkındalık” ve Özdeşleşme
Öz şefkat yaşadığımız ve hissettiğimiz durumlara daha dengeli bakmamıza destek olur. Böylece hissettiğimiz kötü duyguları bastırıp, içinde bulunduğumuz duygunun aksine bir tavır takınmamızın önüne geçer. Dahası, farkındalığın bir sonucu olarak hissettiğimiz duygunun “abartılması”nın da önüne geçmiş oluruz. Sonuç olarak, duygusal dengemizi daha objektif ve geniş bir perspektiften yorumlayabiliriz.
Öz Şefkat Ve Öz Saygı Arasındaki Fark Nedir?
Bireyin kendisine verdiği değer hakkındaki genel duygu ve düşünceyi ifade eden kavrama öz saygı denir.
Öz saygı, genellikle başarı ve başarısızlıkla ilişkilendirilebilirken, öz şefkat her durumda kendimizle iyi bir arkadaşlık kurma ve merhamet göstermek ile ilgilidir. Bu iki kavramın çoğu noktalarda birbirlerini beslediğini unutmamak ve öz şefkatin öz saygıyı beraberinde getirdiğini hatırlamak gerekir. Öz şefkati hayatımıza uygulayabildiğimizde, “kırılgan” bir öz saygı altyapısını da güçlendirmiş oluruz.
Öz Şefkat, Öz Saygı ve Beden İmajı İlişkisi
Mount Allison Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre öz saygı ve beden imajı arasında güçlü ilişkiler bulunur. Araştırmanın sonucunda; öz saygısı yüksek olan insanların, bedenlerine daha olumlu yaklaşma eğiliminde oldukları ortaya çıkmıştır.
Öz şefkat teriminin kurucularından sayılan Christopher Germer ve Kristin Neff’in yayımladığı bir makaleye göre ise öz şefkat ve öz şefkat pratiklerinin, vücut memnuniyetsizliklerini önemli ölçüde azalttığı görülmüştür.
“Beden imajı” düşüncemizde de köklü değişimlere yol açabilen öz şefkati, hayatımıza daha fazla dahil edebilmemiz dileğiyle!
Kaynakça
https://self-compassion.org/why-self-compassion-is-healthier-than-self-esteem/
http://www.fundemece.com/oz-sefkat/
https://www.zeynepselvili.com/tr/oz-sefkat
https://greatergood.berkeley.edu/article/item/the_five_myths_of_self_compassion
https://self-compassion.org/wp-content/uploads/publications/selfcompassion_bodyimage.pdf
https://guilfordjournals.com/doi/pdf/10.1521/jscp.2007.26.10.1120
https://www.edcatalogue.com/3-mindful-self-compassion-tools-eating-disorder-recovery/