Hormonlar 101 | Bölüm 1

Ders 101Hormonlar
Written By BEIJE Brand

Giriş, Büyüme Hormonları, Stres Yönetimi ile İlgili Hormonlar

Hormon Nedir?

Bedenimizdeki kimyasal olayları düzenleyen hormonlar, çoğunlukla salgı bezleri tarafından üretilse de beyin, bağırsaklar, böbrek ve kalbin de hormon ürettiği bilinmektedir. Kan yoluyla taşındıkları hedef hücre ve dokularda davranış değişikliğine neden olarak, fizyolojik ve psikolojik sistemlerin düzenli çalışmalarını sağlarlar. 

Hormonlar, vücudumuzdaki sıvı dengesini, kan basıncını ve şekerini, yağı ve kemik metabolizmasını düzenlerler. Ayrıca büyüme, gelişme ve üremede de aktif bir rol oynarlar. Hormonların vücudumuzdaki etkileri, salgılanma seviyelerine göre farklılıkı gösterebilir. Günümüzde 200’ün üzerinde hormonun varlığı bilinmektedir.

Büyüme ve Gelişmede Etkili Olan Hormonlar

Tiroid Hormonları: Vücut metabolizmasının düzenlenmesinde etkin olan tiroid hormonları, boynun ön kısmında yer alan tiroid bezinden salgılanır. Tiroid hormonunun fazla salgılanması, kilo kaybına, halsizliğe, çabuk yorulmaya, çarpıntıya, aşırı terlemeye ve gözlerde irileşmeye yol açabilir. Öte yandan, tiroid bezinin az çalışması sebebiyle yeterli hormonun salgılanamadığı durumlarda, metabolizma yavaşlar. Bu nedenle vücutta şişlikler, kilo alımı, saç dökülmesi, yoğun uyku hali, halsizlik ve hareketlerle konuşmada yavaşlama gözlemlenebilir.

Büyüme Hormonu: Ergenlik döneminde yüksek miktarda salgılanan ve boy uzamasında etkisini gözle görülür bir şekilde belli eden büyüme hormonu, hipofiz bezi tarafından salgılanır. Geceleri uyku esnasında daha etkin olan bu hormon, uykunun başlangıcından sonraki bir buçuk saat içinde en aktif olduğu düzeye ulaşır. 20’li yaşlardan sonra ve protein eksikliği olan durumlarda ise etkisi azalır. 

Büyüme hormonu yetmezliğinin küçük yaşta görülmesi, boyda kısalık olarak ortaya çıkabilir. Erişkinlerde ise hipofiz bezlerinde görülen bir rahatsızlık ya da çok kanamalı doğumlar sonrasında gelişebilir. Belirtileri ise halsizlik, kas güçsüzlüğü, vücut yağlarında artış, damarlarda sertleşme ve şeker düşüklüğü olarak özetlenebilir. Beyinde olası bir tümör nedeniyle fazla büyüme hormonu salgılanırsa boy aşırı uzayabilir, el ve ayaklarda büyüme gözlenebilir. 

Stres Yönetimi ile İlgili Hormonlar

Adrenalin: Stres hormonu olarak bilinen adrenalin, kalp atışını ve solunumu hızlandırarak vücudu ani darbe ya da bedensel yaralanmalar gibi stres faktörlerine karşı hazırlar. Aşırı korku ya da heyecanlanmalar, bu hormonun daha çok salgılanmasına neden olur. Kalp atışının artmasıyla beyin, akciğer ve karaciğer gibi yaşamsal organlara daha çok kan gönderilir. Bu sayede beyinde glikoz üretimi artar ve beden stresle başa çıkar.

Kortizol: Anlık şoklara, açlığa, yer değişikliğine ve kazalara karşı vücudun tepkisini düzenleyen bu hormon, böbrek üstü bezinden salgılanır. Vücudun şeker, yağ ve tuz dengesinde önemli bir etken olduğu için kortizol eksikliği ciddi bir risk teşkil edebilir. Zaman içinde giderek artan halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı, bulantı, kusma, ateş ve tansiyon düşüklüğü olarak ortaya çıkabilir. Bu gibi bir durumlarda, kortizol takviyesi büyük önem taşır. Ancak kortizol fazlalığı da kilo artışına, deri incelmesine, kasların güçsüzleşmesine, şeker hastalığına ve regl düzensizliğine sebep olabilir.

 
 
 
BEIJE Brand
Previous

Menstrüasyon 101
Next

Hormonlar 101 | Bölüm 2