Polikistik Over Sendromu Nedir?
Fotoğraf: Noah Kalina
Polikistik Over Sendromu, kadınların hormon seviyelerini etkileyen bir rahatsızlıktır. Normalden fazla erkeklik hormonu salgılanmasına sebep olan PCOS, regl döneminde düzensizliklere yol açarak, hamile kalma sürecini de zorlaştırır. Bunun yanı sıra vücut ve yüzde kıllanmaya veya saç kaybına neden olabilir. Uzun vadede ise diyabet ve kalp rahatsızlıklarına yol açabilir.
Biyoloji
Yumurtalıklar, sperm tarafından döllenmesi için yumurta üretirler. FSH (Folikül Uyarıcı Hormon) ve LH (Luteinleştirici Hormon), ovülasyon sürecini kontrol eder. FSH, yumurtalıkların folikül (yumurta taşıyan bir kese) üretmesini desteklerken, LH olgunlaşmış yumurtanın yumurtalıklardan serbest bırakılmasını sağlar.
POS, yumurtalıkların içinde birçok sıvı dolu kesenin oluşmasına yol açar. Polikistik demek, birçok kist demektir. Bu keseler aslında birer foliküldür ve her birinin içinde olgunlaşmamış bir yumurta vardır. Bu yumurtalar, hiçbir zaman serbest bırakılacak olgunluğa varmazlar ve vücuttaki östrojen, progesteron, FSH ve LH seviyelerinin değişmesine sebep olurlar. Östrojen ve progesteron düşük kalırken, androjen seviyesi normalin üstüne çıkar.
Ekstra erkeklik hormonları da menstrüel düzeni bozarak, daha az regl olunmasına sebep olur.
Sebepleri Nelerdir?
Polikistik Over Sendromu’nun neden ortaya çıktığı hakkında kesin bir bilgi yok. Ancak en sık öne sürülen sebepler arasında:
Genetik
İnsülin direnci: Hücreler insülini kullanmaları gereken şekilde kullanamadıklarında, vücudun insülin talebi artar. Pankreas bu talebi karşılamak için daha fazla insülin salgılar. Ekstra insülin ise yumurtalıkların daha fazla erkek hormonu salgılamasına sebep olur.
Enflamasyon: Vücuttaki enflamasyon (iltihaplanma), androjen seviyelerinin yükselmesiyle ilintilidir.
yer alır.
Belirtileri Nelerdir?
Bazı kadınlar belirtileri ilk reglden itibaren fark ederken, bazıları hızla kilo almaya başladıklarında veya hamile kalmakta zorlandıklarında fark edebilirler. POS’un en sık karşılaşılan belirtileri:
Kıllanma (vücut/yüz)
Sivilcelenme
Kilo artışı
Kellenme belirtileri
Cildin koyulaşması
Baş ağrıları
Etkileri Nelerdir?
Kısırlık: Düzenli olarak regl olmayan kadınlar, başarılı döllenme sağlayacak sıklıkta yumurtlamazlar. POS, kadınlarda yaşanan kısırlığın birinci sebebidir.
Uyku apnesi: Uyku boyunca nefesin bölünmesine yol açarak, düzensiz bir uykuya sebep olur. Genelde kilo problemi ve POS olan kişilerde daha sık rastlanır.
Depresyon: Hormonal değişiklikler ve istenmeyen kıllanma, duygularımızı olumsuz etkileyebilir. POS yaşayan kişilerin çoğu, depresyon ve kaygı bozukluğu da yaşayabilir.
Metabolik Sendrom: POS olan kadınların %80’inde şişmanlık veya obezite görülmektedir. Obezite ve POS de kan şekeri ve tansiyonun yükselmesine, iyi kolestrolün düşmesine, kötü kolestrolün ise yükselmesine sebep olur. Bu semptomların birleşmesine metabolik sendrom denir ve kalp rahatsızlıkarına, diyabet ve felce neden olabilir.
Endometriyal kanser: Ovulasyonda uterin duvarı incelir. Her ay düzenli regl olunmadığında bu duvar kalınlaşır. Kalınlaşmış uterin duvarı ise endometriyal kanser riskini yükseltir.
Nasıl Teşhis Edilir?
Doktorun ilk olarak belirtilerden hangilerini tecrübe ettiğini sorarak teşhis sürecine başlar. Daha sonra farklı yöntemleri tercih edebilir. Bunlardan bazıları:
Jinekolojik muayene: Bu yöntemle yumurtalıklarında veya döl yolunda bir sorun olup olmadığı kontrol edebilir.
Kan testi: Normalden fazla erkek hormonu olup olmadığını anlamak için yapılabilir.
Ultrason: Yumurtalıklarda veya rahimde anormal foliküller olup olmadığını anlamak için uygulanabilir.
Ne Zaman Doktora Gitmelisin?
Hamile olmamana rağmen birkaç regl atladıysan.
Yüzünde ve vücudunda kıllanma başladıysa.
12 aydan uzun süredir hamile kalmaya çalışıyor, ama başaramıyorsan.